Historia
Najwcześniejsza wzmianka naukowa, która najprawdopodobniej dotyczyła przypadku autyzmu dziecięcego, pochodzi z początku XIX wieku. Innym przypadkiem klinicznym opisanym na przełomie XVIII I XIX wieku był przypadek chłopca z Aveyron, którego wychowania podjął się francuski lekarz E.M. Itard.
Nazwę „autyzm wczesnodziecięcy” po raz pierwszy wprowadził i opisał amerykański psychiatra Leo Kanner w 1943 roku. Opisał on zaburzenie, które wcześniej nie było rozpoznawane jako jednostka kliniczna. Kanner określał autyzm jako „ niezdolność do wchodzenia w normalny sposób w relacje z ludźmi i sytuacjami” albo „ jako skrajne wycofanie, które sprawia, że kiedy tylko jest to możliwe, wszystko, co pochodzi z zewnątrz, jest pomijane, ignorowane, odrzucane”. Opisał on 11 dzieci, u których w bardzo wczesnym okresie życia pojawiły się charakterystyczne trudności i odmienności w rozwoju. Początek zaburzeń w rozwoju pojawił się w 1 roku życia, a pełen obraz autyzmu obecny był przed 3 rokiem.
Jako cechy charakterystyczne występujące u dzieci autystycznych Kanner wymienił:
- Wyraźne autystyczne wycofanie
- Pragnienie zachowania niezmienności
- Brak mowy lub specyficzne zaburzenia mowy
- Dysharmonie rozwoju poznawczego
- Stereotypie
Niemal w tym samym czasie co Kanner, austriacki pediatra Hans Asperger w 1944 roku, opisał tzw. psychopatię autystyczną okresu dzieciństwa. Zauważył on, że obserwowane przez niego dzieci przejawiają trudności w integracji społecznej, tendencję do izolowania się ,stereotypowe zachowania, opór wobec zmian, nieudolność komunikacji, szczególne zainteresowania i niezwykłe umiejętności. Dzieci opisane przez Aspergera posługiwały się mową, ale ich wypowiedzi były zbyt „dorosłe”, pedantyczne, z dziwnym doborem słów. Komunikacja niewerbalna była u nich zaburzona. Asperger zaobserwował również u dzieci leczonych przez siebie brak poczucia humoru, pedanterię, skłonność do obsesyjnego gromadzenia niepotrzebnych przedmiotów ,a także zwrócił uwagę na często występującą u nich niezgrabność ruchową. Uważał, że dzieci te mogą mieć w przyszłości wyjątkowe osiągnięcia. Asperger podejrzewał, że rozpoznane przez niego zaburzenie ma podłoże biologiczne i, że grupa opisana przez niego pacjentów odpowiada obrazowi klinicznemu najmniej zaburzonych osób autystycznych.
- W 1981 roku Lorna Wing przypomniała objawy opisane przez H. Aspergera i nadała im nazwę „ zespół Aspergera”. Kryteria diagnostyczne zespołu Aspergera zostały po raz pierwszy sformułowane w 1989 roku przez Carinę i CH. Gillbergów na podstawie opisów klinicznych dzieci obserwowanych przez Aspergera.
- Od początku toczyły się spory na temat istoty autyzmu i jego etiologii. Miały one ogromne znaczenie dla stosowanych metod i form terapii, a także w znaczący sposób wpływały na sytuację rodzin dzieci z autyzmem. Przez kilka pierwszych dziesięcioleci uważano, że autyzm ma podłoże psychogenne . Oznaczało to, że za przyczynę wystąpienia autyzmu u dziecka uważano nieprawidłowe relacje rodzinne.
- Pomimo wielu badań do dziś nie ma wśród naukowców zgody co do etiologii i patogenezy autyzmu. Wiadomo bez wątpienia, że autyzm dziecięcy nie jest zaburzeniem jednolitym co do etiologii i obrazu klinicznego, jak początkowo sądzono. Autyzm zawiera szerokie spektrum przypadków o różnej głębokości zaburzeń i bardzo zróżnicowanym nasileniu poszczególnych objawów. Wyróżnia się obecnie tzw. „lepiej funkcjonujące” społecznie dzieci i osoby z autyzmem, posiadające pewien stopień zdolności komunikowania się i umiejętności społecznych przy dostatecznie dobrym, a czasem ponadprzeciętnym poziomie sprawności intelektualnych. Nie ma jednak bezpośredniego związku między tym „lepszym funkcjonowaniem a ilorazem inteligencji – wiele dzieci i osób dorosłych wykazujących poziom intelektualny w normie wiekowej ma bardzo nasilone zaburzenia w porozumiewaniu się, relacjach, zachowaniach i bardzo słabo funkcjonuje społecznie.